Program adaptacyjny "Pierwsze Kroki w Przedszkolu"

"Kiedy dziecko się śmieje, śmieje się cały świat."

Wstęp

Adaptacja, to umiejętność przystosowania się do nowego środowiska oraz zmiennych warunków otoczenia. Dzień, w którym dziecko trafia po raz pierwszy do przedszkola, jest bardzo ważny w jego życiu. Musi rozstać się z rodzicami i w nowym środowisku poradzić sobie z różnymi problemami.
Większość dzieci przystosowuje się dość szybko do nowej rzeczywistości, u innych okres adaptacji trwa bardzo długo ale, są także takie dzieci, które nigdy nie adoptują się do warunków przedszkolnych.
Przedszkole jako profesjonalna placówka wychowawcza udziela rodzicom wsparcia, przygotowując ich do udzielenia pomocy dziecku w jego adaptacji do nowego środowiska. Żeby proces adaptacji przebiegał sprawnie i trwał jak najkrócej, musi istnieć ścisła
współpraca między rodzicami, a pracownikami przedszkola. Współpraca ta powinna być przemyślana, zorganizowana, oparta na ustalonych zasadach i mająca na celu osiągnięcie efektów.
Na tej podstawie został opracowany program adaptacyjny przedszkola w Dobrej, oparty na wiedzy o rozwoju dzieci, oczekiwaniach i wzajemnych oddziaływaniach przedszkola, rodziców i nauczycieli, w celu stworzenia dzieciom lepszego startu przedszkolnego.
Programem adaptacji objęte zostały wszystkie dzieci, które rozpoczęły edukację przedszkolną, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci, które po raz pierwszy rozpoczęły edukację przedszkolną.

Założenia teoretyczne programu:
Podstawa programowa wychowania przedszkolnego precyzuje zadania przedszkola. W kontekście procesu adaptacji szczególnie ważne wydają się następujące:
- Zapewnienie prawidłowej organizacji warunków sprzyjających nabywaniu przez dzieci doświadczeń, które umożliwią im ciągłość procesów adaptacji oraz pomoc dzieciom rozwijającym się w sposób nieharmonijny, wolniejszy lub przyspieszony.
- Wspieranie samodzielnej dziecięcej eksploracji świata, dobór treści adekwatnych do poziomu rozwoju dziecka, jego możliwości percepcyjnych, wyobrażeń i rozumowania, z poszanowaniem indywidualnych potrzeb i zainteresowań.
- Wzmacnianie poczucia wartości, indywidualność, oryginalność dziecka oraz potrzeby tworzenia relacji osobowych i uczestnictwa w grupie.
- Tworzenie sytuacji sprzyjających rozwojowi nawyków i zachowań prowadzących do samodzielności, dbania o zdrowie, sprawność ruchową i bezpieczeństwo, w tym bezpieczeństwo w ruchu drogowym.
- Współdziałanie z rodzicami, różnymi środowiskami, organizacjami i instytucjami, uznanymi przez rodziców za źródło istotnych wartości, na rzecz tworzenia warunków umożliwiających rozwój tożsamości dziecka.

Cele główne programu:
- stwarzanie dzieciom warunków umożliwiających szybką i łatwą adaptację w nowym środowisku społecznym jakim jest przedszkole,
- nawiązanie współpracy z rodziną dziecka w celu określenia wspólnych działań odnośnie adaptacji i stworzenia atmosfery wzajemnego zaufania i akceptacji.

Cele szczegółowe programu:
W stosunku do dziecka:
- zmniejszenie napięć emocjonalnych w pierwszych kontaktach z przedszkolem,
- zmniejszenie lęku przed rozstaniem z rodzicami,
- poznanie swojej wychowawczyni i innych pracowników przedszkola,
- poznanie sal i otoczenia przedszkola,
- rozwijanie umiejętności społecznych,
- rozumienie i stosowanie norm i zasad życia w grupie,
- wspomaganie dziecka w opanowaniu czynności samoobsługowych,
- wspomaganie dziecka w budowaniu pozytywnego obrazu siebie,
- nabywanie przez dziecko poczucia własnej wartości.

W stosunku do rodziców:
- zmniejszenie lęku rodziców, związanego z koniecznością oddania dziecka pod opiekę pracowników przedszkola,
- ukazanie rodzicom możliwości, mocnych stron i sukcesów dziecka,
- uczulenie rodziców na sytuacje trudne spotykane przez dziecko w przedszkolu,
- poznanie przez rodziców wychowawczyni ich dziecka i pracowników przedszkola,
- integracja rodziców między sobą,
- zapoznanie rodziców z ramowym rozkładem dnia oraz pomieszczeniami przedszkola,
- zaproszenie rodziców do współpracy z nauczycielkami budowanie wzajemnej więzi, opartej na zaufaniu.

Sposoby realizacji celów:
Założone cele programu chcemy osiągnąć poprzez szereg działań skierowanych do wszystkich podmiotów biorących udział w procesie adaptacji, tj. do dzieci, rodziców i nauczycieli. Sytuacja związana z epidemią COVID19 zmusiła nas do wzięcia pod uwagę ograniczeń związanych z koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa dzieciom, rodzicom i pracownikom oraz dostosowania się do wymogów reżimu sanitarnego. W związku z niepewną sytuacją epidemiczną i zmieniającymi się wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego musieliśmy dostosować część propozycji, a inne zmodyfikować do obowiązujących obostrzeń.

Działania skierowane do Nauczycieli:
1) Szkolenie poświęcone zagadnieniom okresu adaptacyjnego – omówienie najczęściej pojawiających się trudności ich przyczyn i sposobów radzenia sobie z nimi.
2) Zgromadzenie bazy wartościowych materiałów na tematy związane z adaptacją.
3) Rada pedagogiczna wrześniowa połączona z omówieniem pojawiających się szczególnych trudności okresu adaptacyjnego - wspólne poszukiwanie przyczyn i sposobów pokonania trudności.
4) Bieżące rozmowy z rodzicami dotyczące funkcjonowania dziecka w przedszkolu.

Działania skierowane do Rodziców:
1) Zamieszczenie na stronie internetowej przedszkola Programu adaptacyjnego, omówienie jego założeń na zebraniu z rodzicami nowo przyjętych dzieci.
2) Zebranie z rodzicami nowo przyjętych dzieci – omówienie zasad obowiązujących w placówce, odniesienie się do zagadnień procesu adaptacji, odpowiedzi na pytania i wątpliwości rodziców.
3) Ustalenie kanałów komunikacyjnych Rodzice – Przedszkole (maile grupowe, telefon, strona internetowa przedszkola, zebrania, spotkania indywidualne z rodzicami).
4) Zebranie z rodzicami na początku września – omówienie pierwszych dni adaptacji, pojawiających się trudności.
5) Indywidualne spotkania i rozmowy z rodzicami w razie potrzeby – budowanie atmosfery wzajemnego zaufania i szacunku, wspólne poszukiwanie sposobów pomocy dziecku w ukończeniu adaptacji z sukcesem.
6) Zadbanie o skuteczną komunikację z rodzicami, przekazywanie informacji o postępach i mocnych stronach dziecka, wspólna analiza przyczyn pojawiających się trudności i wspólne ustalenie strategii wspierania dziecka.

Działania skierowane do Dzieci:
1) Docenianie wszystkich, nawet najmniejszych sukcesów i postępów dzieci.
2) Zadbanie o życzliwą, spokojną atmosferę w grupie.
3) Wprowadzenie porannych rytuałów wyciszających i integrujących grupę.
4) Ustalenie obrazkowego planu dnia, omawianie go w porannym kręgu i trzymanie się go w ciągu dnia.
5) Ustalenie Grupowego kodeksu zasad i umieszczenie jego obrazkowej wersji w widocznym miejscu w sali.
6) Pasowanie na Przedszkolaka – podkreślenie osiągniętych przez każde dziecko sukcesów, wzbudzanie poczucia przynależności do społeczności grupowej i przedszkolnej.

Procedury osiągania celów:
Prowadzenie zabaw z dziećmi, wpływających  na poznanie nowego otoczenia, działanie w nim, wyrażanie swoich emocji i uczuć oraz radzenia sobie z nimi. Zabawy te ułatwią integrację grupy, akceptację i rozumienie siebie i innych.
Propozycja zabaw:
- zabawy umożliwiające poznawanie i korzystanie z sali zajęć, łazienki, szatni, gabinetu logopedy, stołówki oraz ich wyposażenia,
- zabawy pozwalające poznać swoje emocje, drama,
- zabawy integracyjne, muzyczno- ruchowe,
- zabawy pozwalające poznać schemat  swojego  ciała,
- zabawy muzyczno-ruchowe i opowieści ruchowe,
- zabawy słowne, opowiadania, bajki, teatrzyki, historyjki obrazkowe,
- uroczystości przedszkolne.

Ewaluacja programu:
W celu oceny w jakim stopniu udało się osiągnąć zamierzone cele programu, a także możliwości jego dalszego doskonalenia i modyfikacji zaplanowano:
1) Wywiad z Rodzicami.
2) Rozmowy z nauczycielami.
3) Obserwacja zachowań dzieci w różnych sytuacjach.
Analiza zebranych informacji pozwoli ocenić skuteczność podjętych działań, a wnioski pomogą dokonać modyfikacji programu.

Podsumowanie:
Program został opracowany w oparciu o podstawę programową wychowania przedszkolnego. Jesteśmy przekonani, że zaplanowane działania pomogą dzieciom, rodzicom i nauczycielom przejść okres adaptacji z możliwie jak najmniejszymi problemami, a skupienie na wspólnych celach umożliwi pokonanie ewentualnych trudności.